Του Δημήτρη Γιαννακόπουλου.
Η εποχή της μεταπολιτευτικής αθωότητας για την ελληνική κοινωνία παρήλθε. Η κρίση έδειξε την πραγματική φύση της απειλής για τους Έλληνες και τον ελληνισμό. Η πολιτικοοικονομική τάξη της χώρας, η οποία μέσω της στρατηγικής της δομεί το σύγχρονο πλαίσιο απειλών για την κοινωνία, είναι στην πραγματικότητα η ίδια, πηγή όλων των κινδύνων για τα δύο τρίτα της σημερινής κοινωνίας. Προσεγγίζοντας την κρίση, ουσιαστικά κατανοούμε πώς σχηματίζεται η απειλή για τους Έλληνες και την στρατηγική εκείνων που διαχειρίζονται την εξουσία για την διαιώνιση των προνομίων που προσφέρει η ηγεμονία τους.
Αν θέλετε να κατανοήσετε την εξουσιαστική μορφή κάθε ηγεμονίας, την πολιτική φύση της δηλαδή, δεν έχετε παρά να εξετάσετε με προσοχή το πλαίσιο απειλών που αυτή εμφανίζει και διαπραγματεύεται κάθε φορά. Το σημερινό καθεστώς φτάνοντας πλέον στα όριά του, απειλεί όχι απλώς την ευημερία, αλλά στην κυριολεξία την ύπαρξη και πρόοδο του μεγαλύτερου μέρους της κοινωνίας. Ασφαλώς η απειλή αυτή εμφανίζεται να προέρχεται ...
από εξωτερικούς παράγοντες, όπως οι χρηματαγορές ή η Γερμανία, αλλά κυρίως από εσωτερικούς, όπως οι διαδηλώσεις στα μέτρα της κυβέρνησης, τα φαινόμενα ανυπακοής, ο ακτιβισμός κάθε μορφής και γενικότερα η περισσότερο ή λιγότερο αχειραγώγητη κομματικά κινητοποίηση της κοινωνίας των πολιτών εναντίον του αμοραλισμού των κυβερνώντων. Με δυο λόγια, το πολιτικοοικονομικό κατεστημένο, μέσω των διαπλεκόμενων ΜΜΕ, απειλεί την κοινωνία επικαλούμενο τον «κακό» εαυτό της. Ισχυρίζεται ότι η κοινωνία κινδυνεύει από τον μη-συμμορφούμενο στην πολιτική οικονομία της τρόικας, πολίτη. Κι έτσι η προπαγάνδα του καθεστώτος έρχεται να ευθυγραμμιστεί με την θεραπευτική discourse του ΔΝΤ, την οποία όλοι, φαντάζομαι, γνωρίζετε και επί της οποίας δεν σκοπεύω να σας κουράσω σ’ αυτό το σημείωμα.
Ευρισκόμενοι στην τελική ευθεία των εκλογών, τις οποίες με αγωνία αναζητεί ο πρωθυπουργός εδώ και λίγους μήνες, θα παρατηρήσετε το αμέσως επόμενο διάστημα ότι η διαλεκτική των απειλών διευρύνεται και ότι παράλληλα κυβερνώντες και ένα μεγάλο μέρος της αντιπολίτευσης σπεύδουν να προσφέρουν δήθεν λύσεις προστασίας από αυτές τις απειλές που ο δικομματισμός δημιούργησε. Με άλλα λόγια, αυτοί που έχουν θέσει την ελληνική κοινωνία ενώπιον πολλαπλών κινδύνων και έχουν ξεφτιλίσει την χώρα διεθνώς εκμηδενίζοντας την ισχύ της σε επίπεδο διεθνούς πολιτικής, έρχονται σήμερα να προβληματοποιήσουν τις σχέσεις εξουσίας σε ένα νέο πλαίσιο απειλών, ενοχοποιώντας βασικά και εξ αδιαιρέτου ολόκληρη την ελληνική κοινωνία και αόρατους άρχοντες της οικονομικής απληστίας, που τυχαίνει όμως να είναι οι στενότεροι συνεργάτες τους.
Η απειλή αποσκοπεί στο να εκφοβίσει. Ο φόβος κατακερματίζει τη συνείδηση και την απενεργοποιεί. Οι φοβισμένοι πολίτες μετατρέπονται σε υποτακτικούς συμφερόντων που τους εξαναγκάζουν να αποδεχτούν ότι δεν μπορούν παρά να αναζητήσουν ασφάλεια σε εκείνους που θα μπορούσαν να τους απειλήσουν πραγματικά. Από το σημείο αυτό και μετά μεταβάλλεται η discourse της απειλής. Υποσυνείδητα νοιώθεις από ποιον πραγματικά κινδυνεύεις, αλλά καθώς ήδη αποτελείς στοιχείο της «απειλητικής δομής», προσδιορίζεις τις απειλές σε ένα άλλο πλαίσιο, που εμφανίζεται να θέτει σε κίνδυνο την δομή του καθεστώτος. Έτσι καταλήγεις να συντηρείς τις υφιστάμενες σχέσεις εξουσίας και κυρίως τους θεσμικούς και άτυπους μηχανισμούς αναπαραγωγής τους.
Μετά από αυτά έρχεσαι εσύ φίλε αναγνώστη και μου λες: «Σύμφωνοι, οι κυβερνώντες του ΠΑΣΟΚ και του ίδιου φυράματος της ΝΔ αποδείχθηκαν απατεώνες, μπαγαμπόντηδες, μαυρογιαλούροι και ανάρμοστοι για τον ρόλο και τις ευθύνες τους απέναντι στην κοινωνία, αλλά τι να κάνουμε, δεν έχουμε άλλους. Αυτούς έχουμε, αυτούς δεν εμπιστευόμαστε, αλλά τους ψηφίζουμε, παρότι δεν νοιώθουμε όλοι να είμαστε «κοπρίτες». Άλλωστε και άλλους αν επιλέγαμε τα ίδια θα κάνανε, διότι η εξουσία είναι γλυκιά και … ποιός έχει το δάχτυλο στο μέλι και δεν το γλύφει;». Συγνώμη, αλλά το ότι πέρασε η εποχή της αθωότητας, δεν σημαίνει ότι πρέπει να μπούμε στην εποχή της ισοπέδωσης. Αυτό επιχειρεί και το καθεστώς, να γενικευθεί η ενοχή για να μην επιμεριστεί η ευθύνη για τη κρίση και την πτώχευση πολιτικά. Ούτε όλοι οι πολιτικοί χώροι είναι ίδιοι, ούτε όλοι οι πολιτικοί επίσης, ούτε ασφαλώς όλοι οι Έλληνες. Έχω συναντήσει ελάχιστους δυστυχώς, σοβαρούς και έντιμους πολιτικούς, τους οποίους φρόντισαν να «καθαρίσουν» οι ηγεσίες αργά ή γρήγορα – δεν αμφιβάλλω ότι υπάρχουν και σήμερα μερικοί εντός της βουλής - όπως έχω συναντήσει τίμιους και ειλικρινείς ανθρώπους που αγαπούν την πατρίδα τους με έκδηλη κοινωνική ευαισθησία, σε όλους ανεξαιρέτως τους επαγγελματικούς κλάδους. Όσοι δεν έχετε αντιληφθεί ότι υπάρχει και μια άλλη Ελλάδα που ζει παράλληλα με αυτήν της διαπλοκής και της διαφθοράς, ή είστε άτυχοι, ή έχετε μπλέξει με κακές παρέες.
«Μα είναι μικρή μειοψηφία, η οποία μάλιστα αν αποκτήσει εξουσία θα διαφθαρεί και αυτή», ίσως αντιτάξεις. Καταρχήν δεν ξέρω πόσο «μικρή» είναι, αλλά και μόνον ότι υπάρχει μέσα σ’ ένα καθεστώς πατρωνίας, εξαναγκασμού στην διαφθορά και της πιο κραυγαλέας και διαδεδομένης διαπλοκής στο δυτικό ημισφαίριο, είναι ένα «θαύμα». Αυτό είναι το σύγχρονο ελληνικό θαύμα. Προφανώς, αν αυτοί οι άνθρωποι εντάσσονταν στο υφιστάμενο πλαίσιο ηγεμονίας αποσκοπώντας στην αναπαραγωγή του, θα παρουσίαζαν αντίστοιχες συμπεριφορές με εκείνες που χαρακτηρίζουν τους ανθρώπους του καθεστώτος και τους πελάτες τους. Υπήρξαν και υπάρχουν όμως ισχυρές αντιστάσεις από πολλούς, που δεν επιθυμούν την αναπαραγωγή αυτού του συστήματος που συνδέθηκε με το πελατειακό κράτος, την μίζα, την φοροδιαφυγή, το ρουσφέτι και το φακελάκι, αλλά και την υποταγή τους στους ανθρώπους του «έξυπνου χρήματος» που …φουσκώνουν μέχρι να σκάσει η φούσκα για να την ξαναγεμίσουν με τον πλούτο των λαών.
Η σημερινή κρίση, η σοβαρότερη κοινωνική κρίση μετά τον πόλεμο, οδηγεί πολλούς να συνειδητοποιήσουν τις σχέσεις εξουσίας, οι οποίες διέφθειραν συστηματικά την κοινωνία για να αναπαραχθούν ανεμπόδιστα οι ίδιες και να ευδοκιμήσουν οι φορείς που ήταν ενταγμένοι σε τυπικά ή άτυπα σχήματα υπεξαίρεσης κοινωνικού πλούτου. Σήμερα γνωρίζουμε ποιους και τι δεν μπορεί να εμπιστευόμαστε, δεν έχουμε μάθει όμως όλοι πώς να εμπιστευόμαστε. Αυτό έχει να κάνει με μια διαφορετική μορφή κοινωνικοποίησης που δεν θα στηρίζεται στον κανόνα της αγοράς, αλλά ούτε και σε εκείνον της πατρωνίας. Το ότι έχουμε αδυναμία να συλλάβουμε ένα διαφορετικό μοντέλο ηγεμονίας στην χώρα και ότι δεν κατανοούμε πως μόνον μέσω αυτού θα πάψουν να αναπαράγονται οι υφιστάμενες σχέσεις εξουσίας, οφείλεται στο ότι η κοινωνικοποίησή μας μέχρι τα μέσα του ’90 βασίστηκε στις πελατειακές σχέσεις, ενώ από τότε και μετά σε αυτές προστέθηκε και ο νεοφιλελεύθερος μύθος που σηματοδοτεί τις αγοραίες σχέσεις. Αν νομίζετε ότι αυτές οι δύο διαφορετικές δομές δεν συνδέονται μεταξύ τους, κάνετε λάθος. Αν ανατρέξετε κυρίως στα ραδιοτηλεοπτικά μέσα, θα διαπιστώσετε ότι την τελευταία δεκαπενταετία οι πλέον ισχυρές πελατειακές σχέσεις νομιμοποιούνται μέσω αυτού του νεοφιλελεύθερου μύθου. Αυτή ακριβώς η σύνθετη δομή είναι που καλλιεργεί επιμελώς και συντονισμένα το σύγχρονο φάσμα απειλών για την ελληνική κοινωνία, ώστε αυτή να μην ξεφύγει από την δομή του καθεστώτος. Μέσω των απειλών χειραγωγούνται οι κοινωνίες και με την επίκληση της ασφάλειας υπονομεύονται ανθρώπινα, κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματα.
Όχι, δεν είναι όλοι ίδιοι, δεν είμαστε όλοι ίδιοι, οι Έλληνες. Ο τρόπος που ορίζει κανείς τις απειλές, αλλά και αυτή καθεαυτή η φύση της απειλής, φανερώνει την πολιτικο-ιδεολογική ταυτότητα και τον εξουσιαστικό χαρακτήρα των κοινωνικών σχέσεων. Για τον κ. Παπανδρέου και τους ομοϊδεάτες του, για παράδειγμα, η απειλή προέρχεται από την μη-συμμόρφωση των Ελλήνων στην επίτευξη των στόχων που κάθε φορά θέτει η τρόικα μέσω των επικαιροποιούμενων μνημονίων. Αντίθετα, για την μεγαλύτερη μερίδα των πολιτών ο κίνδυνος προέρχεται ακριβώς από την εφαρμογή της κυβερνητικής πολιτικής, η οποία επιχειρεί αλλοπρόσαλλα να ικανοποιήσει το αίτημα της τρόικας, το οποίο ενώ δημοσιοοικονομικά εμφανίζεται ουδέτερο, στην ουσία ενισχύει αυτούς που την έφεραν και την υποστηρίζουν στην χώρα. Τα οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα που επιδίωξαν την ένταξη μας στο μηχανισμό, δεν θα μπορούσαν να εφαρμόσουν τα μέτρα που επιβάλουν σήμερα, αν δεν εκβίαζαν με εσωτερική στάση πληρωμών, για να φέρουν το ΔΝΤ να νομιμοποιήσει την ανάγκη της ύπαρξης τους. Αυτοί νομιμοποιούν την τρόικα και η τρόικα αυτούς, τι ανάγκη έχουν τον λαό; Αυτό είναι μοναδικό φαινόμενο στην Ευρωζώνη και σπάνιο στην ΕΕ. Πουθενά αλλού στις παλαιές τουλάχιστον χώρες της ΕΕ, το καθεστώς δεν είχε τόσο στενή σχέση αλληλεξάρτησης με το ΔΝΤ και τα όργανα της χρηματοπιστωτικής ελίτ όσο εδώ, με όρους αναπαραγωγής φυσικά. Αυτό προδίδει την πολιτική φύση του καθεστώτος και την επαρχιώτικη, παρασιτική και μεταπρατική του υπόσταση. Μην περιμένετε εθνική και κοινωνική συνείδηση από εκείνους που καιροσκόπησαν κατά την μεταπολίτευση λαϊκίζοντας και εκχυδαΐζοντας τον πολιτισμό και τους φορείς κοινωνικοποίησης.
Αν κάποιοι βρίσκετε πολύ ορθές μερικές ουσιώδεις λειτουργικές διευθετήσεις στον δημόσιο χώρο που υπαγορεύονται από την τρόικα, αναρωτηθείτε με μεγαλύτερη ένταση, ποιος φταίει και δεν εφαρμόστηκαν όλα αυτά μέχρι σήμερα. Σκεφτείτε πώς άραγε όλα αυτά συνδέονται και αν θα πρέπει να συνδέονται με την αύξηση της έμμεσης φορολογίας και με την μείωση μισθών και συντάξεων σε συνδυασμό με δεκάδες νομοθετικές παρεμβάσεις υπέρ των φοροκλεπτών, των παραοικονομούντων και των φοροφυγάδων και μετά αναρωτηθείτε μήπως η προβαλλόμενη ανάγκη του μηχανισμού λειτουργεί ως φύλλο συκής ενός ληστρικού, ξετσίπωτου καθεστώτος τυχοδιωκτών.
Η πιο κρίσιμη απειλή σήμερα για την χώρα προέρχεται ακριβώς από αυτούς που αρθρώνουν σε καθημερινή βάση τις απειλές και διατυπώνουν διλήμματα, εκβιάζοντας μάλιστα την κοινωνία ότι θα πληρώσει για τις επιλογές της. Μα ήδη πληρώνει. Πληρώνει και έχει να πληρώσει πάρα πολλά σπασμένα ακόμη του δικομματισμού και του πελατειακού κράτους. Δυστυχώς, αλλά καθόλου τυχαίως, δεν πληρώνουν αυτοί που τα έτρωγαν όλοι μαζί, αλλά εκείνοι που σε μεγάλο βαθμό είχαν συνηθίσει να απολαμβάνουν από τους δέκτες τους, ως άλλοι ηδονοβλεψίες, τους άπληστους που το «έπαιζαν» cool και νικητές, διασκεδάζοντας το κοινό με τον ευδαιμονικό και αυτάρεσκο τρόπο που αντιμετώπιζαν τη ζωή και την πολιτική. Εάν αυτή την απτή απειλή δεν την φοβάσαι και τρέμεις με την ιδέα ότι μπορεί, αν επιλέξεις άλλους να εξαπατηθείς και πάλι, σημαίνει ή ότι δεν καταλαβαίνεις τον κίνδυνο, ή ότι είσαι στοιχείο αναπαραγωγής του καθεστώτος, ή ότι δεν αντιλαμβάνεσαι ότι είναι συγκεκριμένες πολιτικές που σε απειλούν και όχι αλλότριοι εχθροί διαφόρων ειδών και χρωμάτων, ή ότι … τα έχεις ήδη βγάλει στο εξωτερικό (50 δις, είναι αυτά) και τώρα χαλαρά βγάζεις τον σκύλο για κακά στο απέναντι παρκάκι, πηγαίνοντας την κουβέντα αλλού, σε φράχτες και σε λογικές του τύπου «έχουνε γνώση οι φύλακες». Μόνον που η γνώση αυτή είναι εκείνη που σε απειλεί πραγματικά, σε ζημιώνει, σε αδικεί και σε εξευτελίζει, αποκλείοντας παράλληλα την σύγχρονη επιστημονική γνώση που προσφέρει στον εκδημοκρατισμό των θεσμών και στον προοδευτικό, αναπτυξιακό μετασχηματισμό της κοινωνίας. Στην αυτοδιακυβέρνηση και την αυτόνομη ανάπτυξη.
Αν όλα αυτά δεν τα συνειδητοποιήσεις και δεν αντιληφτείς ποιοι προκάλεσαν την κρίση και πώς την διαχειρίζονται για να συνεχίσουν να κερδοσκοπούν σε βάρος σου, μάλλον φοβάσαι μην σπάσει η γυάλα που δήθεν διασφαλίζει την ύπαρξή σου. Δεν πήρες χαμπάρι ότι πλέον δεν υπάρχει ούτε καν γυάλα, μόνον αναπαραστάσεις της στο …γυαλί. Τώρα υπάρχουν μόνον φράχτες για να περιορίσουν το κύμα της εξέγερσης των εξαπατημένων. Αυτών που αποδέχθηκαν και προσδέθηκαν στον μύθο της ισχυρής Ελλάδας και τώρα καλούνται να ξαναπληρώσουν τους κατασκευαστές του και τους προαγωγούς του. Ξεθωριασμένες εκκλήσεις για νομιμότητα και κοινωνική ειρήνη ακούγονται από εκείνους που εκχυδάισαν το θεσμικό οικοδόμημα της Ελλάδας. Τι ειρωνεία! Πόσο θα ανεχτούμε αυτή τη φάρσα ακόμη;
Οι Έλληνες δεν κινδυνεύουμε από το άγνωστο, αλλά από το γνωστό και τους γνωστούς. Ας σταματήσει πλέον η διαστρέβλωση της πραγματικότητας που καθημερινά βιώνουμε. Εκτός αν δεν μας ενδιαφέρει η πολιτική, αλλά μάθαμε απλώς να ενοχοποιούμε το διαφορετικό επειδή δεν μοιάζει στο καθεστώς, στο οποίο ουσιαστικά ή νοερά εντασσόμαστε. Όμως, πώς θα θεωρούσες ότι έχει άδικο ο πολίτης που σου λέει: «Δείξτε μου μια εναλλακτική προοπτική ηγεμονίας, δείξτε μου κάτι διαφορετικό που θα μπορούσε να κυβερνήσει αυτήν την κρίσιμη περίοδο για τα συμφέροντα της κοινωνίας και της χώρας και τότε το συζητάμε». Έχει άδικο να ζητεί κάτι τέτοιο; Αν δεν υπάρξει μια αξιόπιστη κυβερνητική πρόταση από όλες τις αντικαθεστωτικές, προοδευτικές δυνάμεις που διατηρούν ακόμη ζωντανή την εθνική τους συνείδηση, δεν είναι δυνατόν να κερδίσεις την εμπιστοσύνη αυτών που τόσα χρόνια ήταν εγκλωβισμένοι στον δικομματισμό. Όσο δεν γίνεται αυτό, είναι λογικό και δυσπιστία να εκδηλώνεται και να μην υπάρχει ένα αντίπαλο μήνυμα στον ορισμό της απειλής από το καθεστώς. Φασαρία αντιμνημονιακή και αντικαπιταλιστική κάνουν μπόλικοι, και καλά κάνουν, αλλά το ζήτημα για την κοινωνία δεν είναι αυτό.
Ένα αντικαθεστωτικό μήνυμα ζητεί ο πολίτης, συνεκτικό, προσωποποιημένο, βασισμένο σε ένα συμμαχικό κυβερνητικό σχήμα το οποίο να υπερασπίζεται τη νομιμότητα που θα γεννηθεί σε ένα άλλο πλαίσιο άσκησης πολιτικής, δ-η-μ-ο-κ-ρ-α-τ-ι-κ-ό. Σήμερα η δημοκρατία εξευτελίζεται. Δεν φταίει αυτή για τα ελεεινά υποκείμενα που την εμπορεύτηκαν μέχρι σήμερα. Δώστε περισσότερη δημοκρατία, εκεί όπου κλονίζεται η στρεβλωμένη υπάρχουσα! Δώστε την ευκαιρία σε εκείνους που αποτελούσαν το «ελληνικό θαύμα τόσα χρόνια», να αναλάβουν την πρωτοβουλία αναδόμησης της χώρας, με καπιταλιστικά υλικά ασφαλώς μια και δεν υπάρχουν άλλα, αλλά με πραγματική και όχι καιροσκοπική σοσιαλιστική συνείδηση! Δώστε μια ευκαιρία στο εαυτό σας να επιτρέψει να δει το μέλλον έξω από τα γυαλιά του καθεστώτος! Να χάσεις δεν έχεις εδώ που έφτασες, εκτός και αν ανήκεις στους κηφήνες και τους κοπρίτες κατά Πάγκαλο, ή στους συνδαιτυμόνες στο πλούσιο πάρτι της διαπλοκής.
Από ...... activistis
