Αναρτήθηκε από ..........
energoipoliteskv.blogspot.com
ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΗ
ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ
ΦΩΚΙΔΑ
Η 4η τεχνολογική επανάσταση και οι μικρές
ενότητες και περιφέρειες
Ας υποθέσουμε ότι ζούμε σε μια γωνιά
της Γαλλίας, σε μια επαρχία όπου συνυπάρχουν μεταλλευτικές επιχειρήσεις,
κτηνοτροφικός – γεωργικός κλάδος, ιχθυοκαλλιέργειες, τουριστικές μονάδες.
Η περιοχή αυτή, συνεχίζοντας τις
υποθέσεις, υποφέρει από την αναγκαστική απόφαση των νέων ανθρώπων να φύγουν
μακριά, πάσχει από ανεργία και από έλλειψη ικανών χρηματοδοτικών πόρων, ενώ οι
δημόσιες υποδομές υγείας και πρόνοιας δεν στηρίζονται ικανοποιητικά και δεν
γίνεται, λόγω κομματικών αγκυλώσεων, η ουσιαστική αξιοποίηση ικανών ανθρώπων.
Προσθέσετε και θέματα πολιτικών και
κοινωνικών αντιλήψεων και αντιθέσεων, σχετικά με την εκεί διαχείριση, κύματος
μεταναστών που καταφθάνουν από Αφρική, ενώ εδώ και δεκαετίες οι τοπικοί
άρχοντες δεν έχουν προσπαθήσει ουσιαστικά για τα στοιχειώδη, για την ένταξη
πληθυσμών ρομά που μένουν σε παραγκουπόλεις στα όρια των εκεί οικισμών.
Αυτή η κοινωνία, λίγο γνωστή μας στα
χαρακτηριστικά της, πρέπει εν μέσω βαθέων αντιθέσεων – και στην αντίληψη και
στις πολιτικές – να βαδίσει, να συγχρονιστεί με την νέα εποχή, με τα νέα
δεδομένα, αυτό που λέμε 4η τεχνολογική επανάσταση.
Δηλαδή, αν και πως θα μπορέσει να
προσαρμοστεί στις νέες παραγωγικές συνθήκες, του αυτοματισμού, των λογισμικών
και της ρομποτικής.
Και αν και πως η μετάβαση αυτή θα
φέρει κοινωνικό όφελος ή θα εντείνει τα προβλήματα και την εγκατάλειψη της
περιοχής.
Έστω ότι στην εκεί περιοχή εργάζονται
100 άτομα στα μεταλλεία, 100 στις ιχθυοκαλλιέργειες, 40 σε τράπεζες και άλλα 40
στα ταμεία των super market, υπάρχουν 10 λογιστές και 10 ελαιοχρωματιστές και
70 μικρά καταστήματα εμπορίου.
Στην δεκαετία που έρχεται, έως το
2030 δηλαδή, οι τοπικοί άρχοντες, η οικονομία της περιοχής θα έρχονται καθημερινά
αντιμέτωποι με μικρές και μεγάλες ουσιαστικές αλλαγές.
Αλλαγές που θα μεταβάλλουν τις
συνθήκες και τις θέσεις εργασίας, αλλαγές που δεν μπορούμε να τις
“καθυστερήσουμε”, αλλαγές που θα μεταβάλλουν την οικονομία, την αγορά εργασίας
και τις κοινωνικές καταστάσεις στην περιοχή.
Έτσι, συνεχίζοντας το παράδειγμα, η
δουλειά των λογιστών μπορεί σε μεγάλο ποσοστό να αντικατασταθεί από το
λογισμικό που θα γράψουν οι κομπιουτεράδες, οι υπάλληλοι των ταμείων να χάσουν
κάποιες θέσεις από συσκευές ανάγνωσης, οι υπάλληλοι των τραπεζών από λογισμικά,
οι εργαζόμενοι στα υπόγεια και οι ελαιοχρωματιστές από μηχανές ρομποτικής. Τα
παραδείγματα θα μπορούσαν να συνεχίσουν, αυτοί που “χάνουν” και οι δουλειές που
δημιουργούνται, προγραμματιστές, χειριστές, συντηρητές.
Το ζήτημα βέβαια είναι να μην γίνουμε
“τεχνοφοβικοί”, να μην φοβηθούμε εμείς και οι κάτοικοι στην μικρή επαρχία της
Γαλλίας, που έχουμε εδώ ως παράδειγμα, τις εξελίξεις των επιστημών.
Τα βήματα στην βιοτεχνολογία θα
φέρουν καλύτερα φάρμακα και θα νικήσουν ανίατες αρρώστιες, τα βήματα στην
ρομποτική και στους αυτοματισμούς θα μειώσουν το κόστος παραγωγής και θα μπουν
σε δύσκολους, ανθυγιεινούς χώρους εργασίας, οι εξελίξεις στην πληροφορική θα
φέρουν οικονομίες κλίμακας και θα βελτιώσουν κάθε μορφή έρευνας, παραγωγής,
υπηρεσιών.
Τίποτε όμως στη ζωή δεν είναι πολιτικά και οικονομικά
ουδέτερο.
Και ενώ οι επιστήμες θα τρέχουν και
οι κοινωνίες θα μετασχηματίζονται τα ερωτήματα και οι κρίσεις που θα προκύψουν
θα έχουν να κάνουν με τα χαρακτηριστικά:
– της “νέας” ανεργίας,
– τα χαρακτηριστικά του “νέου”
εργατικού δυναμικού,
– την τύχη των μικρών εμπορικών
καταστημάτων στην εποχή του amazon και του ηλεκτρονικού εμπορίου,
– την ποιότητα και τις προϋποθέσεις
της εκπαίδευσης για την νέα εποχή,
– την ωφέλεια ή το βαρύ τίμημα που θα
πρέπει να πληρώσει η κοινωνία από τους ταχύτατους αυτούς μετασχηματισμούς.
Είμαστε τελικά απροστάτευτοι απέναντι
σε αυτές τις εξελίξεις;
Και αυτό είναι απόλυτα πολιτικό
ερώτημα.
Τι μπορεί να κάνει αυτή η μικρή επαρχία, με τα χίλια δυο
τρέχοντα προβλήματα, απέναντι στις εξελίξεις που έρχονται;
Μπορεί να μην κάνει τίποτε απολύτως και να γράφονται μόνο
πύρινοι λόγοι διαμαρτυρίας κατά της παγκοσμιοποίησης, κατά των ξένων που
έρχονται, κατά των επιστημών.
– Να αποδεχθεί μοιρολατρικά ότι την
ωφέλεια των μετασχηματισμών από τη ρομποτική, τους αυτοματισμούς και την
πληροφορική, να την έχουν μόνο οι μεγαλομέτοχοι ελάχιστων μονοπωλίων ή
πολυεθνικών.
– Πρόσβαση στα νέα φάρμακα να έχουν
μόνο οι πολύ πλούσιες οικογένειες και ούτε καν το σύστημα Υγείας.
– Να διατηρήσει τις δομές
επαγγελματικής, τεχνολογικής κατάρτισης και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με
προγράμματα σπουδών και εξειδικεύσεις περασμένων δεκαετιών ή ότι να είναι, ότι
κατά λάθος προέκυψε.
– Να μην προσαρμόσει τα χρηματοδοτικά
εργαλεία του δικού της περιφερειακού ΕΣΠΑ, τα μέτρα και τα προγράμματα ώστε να
αντιμετωπίσει τους μετασχηματισμούς που έρχονται, αλλά να μείνει, εύκολα, σε
αυτά που ήξερε.
Εναλλακτικά, προοδευτικές, ουσιαστικές πολιτικές θα ήταν:
– Να συγκεντρώσει επειγόντως τη γνώση
της περιοχής, τους νέους επιστήμονες και μαζί με επιτελικά κέντρα ερευνών και
πανεπιστήμια, κάτι σαν το δικό μας Μετσόβειο, το ΙΤΕ , το Πολυτεχνείο Πάτρας
για παράδειγμα, να δει σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο τα πραγματικά πεδία
των εξελίξεων.
– Από τις υποδομές ενέργειας που θα
μπορούσαν να στηρίξουν ΑΠΕ και εξοικονόμηση, έως τις προδιαγραφές δικτύων,
φτηνό και γρήγορο δίκτυο, τις θερμοκοιτίδες γνώσης, στα τόσα άδεια κτήρια της
περιοχής.
– Να εξελίξει τα θέματα της
τεχνολογικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης, σε συνεργασία με τα εργατικά
κέντρα και τις παραγωγικές μονάδες της περιοχής, αναζητώντας τις λύσεις που
απαντούν στις ανάγκες του αύριο.
– Να συνεργασθεί με τους ειδικούς
επιστήμονες που μπορούν να “εντάξουν” τις νέες τεχνολογικές δυνατότητες στις
ανάγκες των καιρών, την νέα κρίση, αυτήν της κλιματικής αλλαγής, για την
προστασία του πληθυσμού, την προστασία των υδατικών αποθεμάτων, των βιοτόπων,
των βοσκότοπων αλλά και την προστασία των αρχαιολογικών χωρών και ιστορικών
μνημείων.
– Να σκεφτεί πολύ για το ΕΣΠΑ της
νέας εποχής.
1.
ΕΣΠΑ κατά των αποκλεισμών,
κοινωνικών, παραγωγικών και οικονομικών πρέπει να είναι, γιατί διαφορετικά το
σημερινό μείγμα με τις δυναμικές που έρχονται θα μεγαλώσει τις αποσπάσεις
μεταξύ αποκλεισμένων και μη.
2.
Η ίδια προσοχή που θα δοθεί στους
οικονομικούς κλάδους και στις υποδομές, πρέπει να υπάρξει για την έρευνα, αλλά
και την εκπαίδευση και ένταξη, ανέργων, ηλικιωμένων χωρίς πόρους, Ρομά,
προσφύγων και μεταναστών.
– η Αυτοδιοίκηση, πρώτη σε Εθνικό και
Περιφερειακό Επίπεδο πρέπει να θέσει, – και στα Κόμματα, τα ζητήματα διανομής
και ωφέλειας της κοινωνίας από τις εξελίξεις της 4ης τεχνολογικής επανάστασης.
Δηλαδή:
1.
αν το κέρδος των επιχειρήσεων στην
περιοχή που χρησιμοποιούν ρομπότ αντί εργαζομένων, ανέρχεται πχ. σε 100 ευρώ
ανά ώρα εργασίας,
2.
πως αυτό ΔΙΚΑΙΑ θα διανεμηθεί και
στην κοινωνία, ώστε και να “καλύψει” τις θέσεις εργασίας που χάνονται και να
ενισχύσει το συνολικό κοινωνικό όφελος της περιοχής.
3.
Αυτή η συζήτηση θα έπρεπε και στη
Γαλλία και στην Ελλάδα και σε όλη την Ευρώπη να γίνεται επιτακτικά, δημόσια, με
θέσεις πολιτικής και πολιτικές.
– Το ανάλογο ισχύει για υπερκέρδη
εταιρειών ηλεκτρονικού εμπορίου. Δεν μπορούν αυτές και το μικρό επαρχιακό
μαγαζί να φορολογούνται με τον ίδιο φορολογικό συντελεστή, πόσο μάλλον με τις
δυνατότητες φορολογικού ντάμπινγκ που έχουν οι μεγάλες επιχειρήσεις
ηλεκτρονικού εμπορίου.
Ας αποδοθεί μέρος επιπλέον
φορολογικών εσόδων από τις επιχειρήσεις αυτές για την Τοπική και Περιφερειακή
Ανάπτυξη.
– Συζήτηση επί της ουσίας και χωρίς
καθυστερήσεις και οι Περιφερειακές και οι Εθνικές Αρχές μπορούν να θέσουν για
την αύξηση ποσοστών ανταποδοτικότητας προς τις τοπικές κοινωνίες από Ανάπτυξη
ΑΠΕ και συστημάτων επικοινωνίας,
Και αν τεθεί το ουσιαστικό ερώτημα
και η ουσιαστική αμφισβήτηση του κειμένου, “τι είναι αυτά που λες τώρα” , πως
μπορεί μια περιοχή, ένας Νομός, μια Περιφέρεια να ετοιμαστεί για την 4η
τεχνολογική επανάσταση, δυστυχώς θα σας απαντήσω πως δεν γίνεται διαφορετικά.
Η Ελλάδα στα 10 χρόνια κρίσης, έχασε
χρόνο και επιστημονικό δυναμικό. Αν καθυστερήσει και άλλο, τα πράγματα θα
δυσκολέψουν περισσότερο και οι ανισότητες θα ενταθούν, όσα Καζίνο κι αν
συμφωνήσει να χτίσει η Κυβέρνηση. Γιατί Ανάπτυξη δεν είναι τα Καζίνο.
Οι επιστημονικές και τεχνολογικές
εξελίξεις θα είναι η ναυαρχίδα του μέλλοντος.
Όσες και όποιες κοινωνίες απαιτήσουν
συμμετοχή και δικαιοσύνη στα αποτελέσματα που θα φέρουν οι εξελίξεις αυτές, θα
μειώσουν ανισότητες και θα έχουν μεγαλύτερη ασφάλεια να πάνε παρακάτω.
Αν όχι, τότε πρόσβαση στα ακριβά
φάρμακα που μπορούν να σώζουν ζωές θα έχουν πολύ λίγες πλούσιες οικογένειες,
γιατί οι πολιτικοί μας, τα κόμματα, οι Αιρετοί δεν δούλεψαν ουσιαστικά, με θέση
πολιτική και ιδεολογική, ότι πρόσβαση στο όφελος των επιστημών πρέπει να έχει
όχι ο Ιδιώτης αλλά το Ευρωπαϊκό και Εθνικό σύστημα Υγείας, που θα
χρηματοδοτηθεί από τα υπερκέρδη των επιχειρήσεων αιχμής έρευνας και
τεχνολογίας.
